ชาวเล
ชนเผ่าผู้เร่ร่อนทางทะเล
ชาวเล เป็นกลุ่มชาติพันธุ์พื้นเมืองที่อาศัยอยู่ตามริ่มฝั่งทะเลและตามเกาะในประเทศไทย คำว่า "ชาวเล" เป็นคำไทยที่ย่นย่อมาจาก ชาวทะเล ซึ่งหากใช้ในความหมายทั่วไปก็หมายถึง ผู้คนที่อยู่อาศัยตามแถบชายฝั่งทะเล หรือตามเกาะน้อยใหญ่ และมีวิถีชีวิตผูกพันกับทะเล หากใช้ในความหมายเฉพาะ คำว่า "ชาวเล" หมายถึงกลุ่มชาติพันธุ์พื้นเมืองที่มีภาษาและวัฒธรรมเฉพาะที่มีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับทะเล
ยุคสมัยในอดีตที่ยาวนาน ชาวเลเป็นชนชาติพันธุ์เร่ร่อนทางทะเล ทำมาหากินในทะเลอันกว้างใหญ่ ใช้เรือเป็นทั้งบ้านและพาหนะเดินทางไปมาในท้องทะเล วิถึชีวิตของพวกเขาแทบจะเรียกได้ว่าเกิดและตายในทะเล การใช้ชีวิตในทะเลของพวกเขาทำให้นักเดินเรือชาวยุโรปในยุคสมัยนั้นเรียกขานพวกเขาว่า "ยิปซีทะเล" (sea gypsies)
ภายใต้คำเรียก "ชาวเล" หรือ "ยิปซีทะเล" เป็นคำเรียกรวมความถึงกลุ่มชาติพันธุ์ย่อยๆ หลายกลุ่มที่ดำรงชีวิตอยู่ในทะเลเหมือนๆ กัน แต่ละกลุ่มมีรายละเอียดของวัฒนธรรมและภาษาที่แตกต่างกัน ดังนั้นการเรียก ชาวเล จึงเป็นคำครอบคลุมกลุ่มชาติพันธุ์ย่อยๆ ซึ่งอาจทำให้ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับกลุ่มชาติพันธุ์ไม่ครบถ้วน เพราะการเรียกเช่นนี้ไม่แตกต่างจากมีการเรียน "ชาวเขา" ที่อยู่บนภูเขาหรือพื้นที่สูงทางภาคเหนือ โดยมิได้ระบุหรือเจาะจงว่าเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ย่อยใด
ชาวเล เป็นการเรียกที่สื่อความหมายถึงกลุ่มคนที่มีความผูกพันกับระบบนิเวศทางทะเลและทำมาหากินที่ยึดอาชีพประมงเป็นหลัก และอีกนัยยะหนึ่งเป็นการสื่อสารถึงกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีภาษาและวัฒนธรรมดั้งเดิมที่แตกต่างไปจากคนไทยทั่วไปในท้องถิ่นภาคใต้ ดังนั้นการเรียก "ชาวเล" โดยไม่มีความระมัดระวังอาจทำให้เกิดความเข้าใจผิดและเหมารวมว่ากลุ่มชาติพันธุ์ย่อยทุกกลุ่มมีลักษณะทางสังคมและวัฒนธรรมที่เหมือนกัน และอาจใช้ปรากฎการณ์ทางสังคมที่ค้นพบในกลุ่มหนึ่งไปเป็นตัวแทนหรืออธิบายในกลุ่มอื่นๆ ด้วย จึงทำให้เกิดการมองข้ามความหมากหลายทางสังคมและวัฒนธรรม
กลุ่มชาติพันธุ์พื้นเมืองชาวเล ในประเทศไทยนักวิชาการก่อนปี พ.ศ. 2550 ได้แบ่งเป็นออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่คือ กลุ่มมอแกน และกลุ่มอูรักลาโว้ย ต่อมาภายหลังได้มีการแบ่งชาวเลออกเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มมอแกน กลุ่มมอแกลน และกลุ่มอูรักราโว้ย เนื่องด้วยมอแกนและมอแกลน แม้จะมีภาษาและวิถีชีวิตที่คล้ายกันหลายประการ แต่ประวัติศาสตร์ของทั้งสองกลุ่มได้มีการแยกจากกันค่อนข้างชัดเจน
ปัจจุบันจึงมีกลุ่มชาติพันธุ์พื้นเมืองชาวเลอยู่ 3 กลุ่มชาติพันธุ์ คือ